Ανάπτυξη: Το μυστικό στην ενέργεια

 «Η παγκόσμια οικονομική κρίση είναι, στην πραγματικότητα, μια ενεργειακή κρίση, με διαφορετικά χαρακτηριστικά από τις πετρελαϊκές κρίσεις της δεκαετίας του 1970. Ο μόνος τρόπος εξόδου είναι η στροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη». Αυτό υπογραμμίζει, σε συνέντευξη που παραχώρησε στη «ΜτΚ», ο κ. Σγουρής Σγουρίδης, αναπληρωτής καθηγητής στο Masdar Institute of Science and Technology των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Μάλιστα, τις απόψεις του για το πώς μπορούν να λειτουργούν οι βιώσιμες πόλεις, με αναφορά στην περίπτωση της Masdar City, θα αναπτύξει σε συμπόσιο που διοργανώνει αυτή την Παρασκευή 7 Δεκεμβρίου, στη Θεσσαλονίκη, ο ΣΕΒ (περισσότερες λεπτομέρειες στην παρακείμενη σελίδα).

 «Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα είναι ένα μικρό σύμπτωμα της παγκόσμιας ενεργειακής κρίσης. Όταν η φθηνή ενέργεια άρχισε να μη φτάνει για όλους, εμφανίστηκαν -και μεγιστοποιήθηκαν- τα προβλήματα στην παγκόσμια οικονομία» λέει, παρατηρώντας ότι σε καμία άλλη περίπτωση η τιμή του πετρελαίου δεν παρέμεινε σταθερά υψηλή, με την παγκόσμια οικονομία να είναι σε ύφεση: «Αυτή τη στιγμή ‘στραγγίζουμε’ όλες τις πηγές υδρογονανθράκων...».

 

Μπορεί να υπάρξει παραγωγή πλούτου -και, άρα, ανάπτυξη- χωρίς κατανάλωση ενέργειας;

 Η οικονομική ανάπτυξη είναι άμεσα συνυφασμένη με την ενέργεια. Σιγά σιγά μαθαίνουμε ότι μπορούμε να χρησιμοποιούμε πιο αποδοτικά την ενέργεια, ώστε να παράγουμε περισσότερο πλούτο. Δεν έχουμε άλλη επιλογή, παρά να στραφούμε στις ανανεώσιμες πηγές. Επειδή, από τη σκοπιά τόσο της κλιματικής αλλαγής όσο και των αποθεμάτων υδρογονανθράκων έχουμε πρόβλημα…

 

Πώς θα λειτουργούσε μια κοινωνία βασισμένη στο μοντέλο της βιώσιμης ανάπτυξης;

 Η ενέργεια αποτελεί καίριο ζήτημα. Σκέφτομαι πάνω στην ιδέα να δημιουργήσουμε ένα νόμισμα βασισμένο στην ενέργεια: όπως είχαμε παλιά τον κανόνα του χρυσού, να έχουμε ένα νόμισμα συνδεδεμένο με την ικανότητα παραγωγής ενέργειας. Αυτό το νόμισμα θα μπορούσε να έχει εφαρμογή, για παράδειγμα, σε τοπικό επίπεδο: στη Masdar, ας πούμε, στόχος είναι η ενεργειακή αυτονομία της πόλης.

 

Στο μυαλό των περισσοτέρων, τα Εμιράτα ταυτίζονται με την αφθονία σε πετρέλαιο. Πώς προέκυψε το ενδιαφέρον για βιώσιμη ανάπτυξη και εξοικονόμηση ενέργειας;

 Με τις σημερινές αποδόσεις, τα κοιτάσματα θα έχουν εξαντληθεί σε 100-150 χρόνια -οπότε, δεν θα έχουν αφήσει τίποτα στα εγγόνια τους. Τα Αραβικά Εμιράτα θεωρούν προβληματική μια οικονομία απόλυτα συνδεδεμένη με το πετρέλαιο, γι’ αυτό και προσπαθούν να διαφοροποιήσουν την οικονομία τους, βάζοντας στο portfolio της τον τουρισμό, τις τεχνολογίες αιχμής, αλλά και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

 

 

 Είναι η Μasdar η «Silicon Valley» της ενέργειας;

 Αυτή ήταν η ιδέα. Υπάρχει η ακαδημαϊκή έρευνα πάνω στις βιώσιμες πηγές ενέργειας από το Masdar Institute of Science and Technology. Τα κτίρια που χτίζονται εκεί είναι ενεργειακά αυτόνομα και στόχος είναι σ’ αυτά να στεγαστούν εταιρείες που σχετίζονται με τον τομέα της ενέργειας ή επενδυτές που θέλουν να χρηματοδοτήσουν την έρευνα σε αυτό το πεδίο.

 Βέβαια, η Masdar City διανύει ακόμη την περίοδο της νηπιακής ηλικίας της… Ακόμη κι έτσι, ωστόσο, το πανεπιστήμιο λειτουργεί εκεί, κατασκευάζεται ένα μεγάλο κτίριο για να στεγάσει τα γραφεία της Siemens, αλλά και επιπλέον χώροι για τα γραφεία εταιρειών που θα εγκατασταθούν στην ελεύθερη ζώνη της πόλης. Στα επόμενα βήματα περιλαμβάνονται και άλλες κατασκευές. Ο σχεδιασμός είναι να αναπτυχθεί ένα ενεργειακό cluster. Δουλεύουμε πάνω σε ερευνητικά προγράμματα και έχουμε επαφές με εταιρείες και funds, για χρηματοδότηση και, ενδεχομένως, εγκατάστασή τους στη Masdar.

 

Τι θα χρειαζόταν, για να γίνει κάτι αντίστοιχο και στην Αλεξάνδρεια Ζώνη Καινοτομίας της Θεσσαλονίκης;

 Αυτό που πραγματικά χρειάζεται είναι επιχειρηματικότητα, ανοιχτοί ορίζοντες και, φυσικά, τα κεφάλαια και το ανθρώπινο δυναμικό. Παράλληλα, θα πρέπει οπωσδήποτε να υπάρχουν συγκεκριμένοι στόχοι ως προς το αποτέλεσμα. Εμείς, φερ’ ειπείν, στη Masdar δημιουργούμε το πλαίσιο για να υπάρχει ένας πολύ συγκεκριμένος και απτός λόγος ύπαρξης της πόλης: η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας.

 

Πώς θα μπορούσε η Θεσσαλονίκη, με τα προβλήματα που έχει, να πλησιάσει στο πρότυπο μιας βιώσιμης πόλης;

 Η προσπάθεια που γίνεται με το μετρό είναι σαφώς θετική. Θα μπορούσαν να γίνουν πολύ περισσότερες προσπάθειες, όσον αφορά τις μεταφορές -να φτιάξουμε ποδηλατοδρόμους και πεζοδρόμια, να μειώσουμε τις θέσεις στάθμευσης… Εγώ, όσο ζούσα στη Θεσσαλονίκη ως φοιτητής, μετακινούμουν με ποδήλατο και δεν είχα κανένα πρόβλημα. Αν ο κόσμος καταλάβει ότι δεν τον συμφέρει να χρησιμοποιεί τόσο πολύ το αυτοκίνητο, ίσως αρχίσει να αλλάζει. Πάρα πολλές μετακινήσεις, που δεν έχουν λόγο να γίνονται με αυτοκίνητο, θα μπορούσαν πολύ εύκολα να γίνουν με άλλο μέσο μεταφοράς.

 Η εξοικονόμηση ενέργειας είναι το πιο φθηνό πράγμα που έχουμε. Διαπίστωσα με έκπληξη ότι, μέχρι και το 2010, η κατανάλωση βενζίνης ανά κάτοικο στην Ελλάδα ήταν πολύ μεγαλύτερη από την αντίστοιχη στη Γερμανία και στη Γαλλία! Τα καύσιμα έχουν σημαντική συμβολή στο εξωτερικό χρέος της Ελλάδας, με πολύ μικρό παραγωγικό αποτέλεσμα. Μεταξύ αστείου και σοβαρού λέω ότι δεν θα θεωρήσω πως υπάρχει πραγματική κρίση στην Ελλάδα, αν δεν δω τον κόσμο να κυκλοφορεί με ποδήλατα…

 Κατά τα λοιπά, πολύ μεγάλη σημασία στην έννοια της βιώσιμης ανάπτυξης έχουν τα κτίρια. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε μαζούτ για τη θέρμανσή τους. Αυτά είναι πεταμένα λεφτά. Τα κτίριά μας θα μπορούσαν να είχαν χτιστεί με πολύ καλύτερη θερμική μόνωση, με βιοκλιματικα χαρακτηριστικά κοκ.

 Βέβαια, δεν μπορείς να πεις ότι θα ξαναχτίσεις την πόλη από την αρχή: μπορούμε όμως να προχωρήσουμε σε πιο εύκολες παρεμβάσεις, όπως οι μονώσεις των κτιρίων. Μάλιστα, πιστεύω ότι θα μπορούσαμε να πείσουμε εύκολα τους εταίρους μας, μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ).

 

Συνέντευξη στη Σοφία Χριστοφορίδου